تایید صلاحیت جوشکاران

تایید صلاحیت جوشکار عبارت از فرایند صدور گواهینامه ای است که طبق آن، جوشکار یا اپراتور جوشکاری توانایی ایجاد یک جوش سالم و استاندارد را دارد. در اصطلاح جوشکاری، این اسناد به صورت متداول با نامهای WPQ یاwelder performance qualification و WQT/R یا welder qualification test/record شناخته می شوند.

فرایند تایید صلاحیت جوشکار

خدمات تایید صلاحیت جوشکار به این صورت است که ابتدا WPS بر اساس اسناد PQR تنظیم میشود و سپس جوشکار بر اساس WPS تایید صلاحیت شود. WPS اولیه و تست های PQR با فرض مهارت بالای جوشکار، انجام و تنظیم می شوند. سپس به منظور تایید صلاحیت جوشکار تازه کار، بر اساس داده های موجود در WPS، روی نمونه های آزمایشی، جوشکاری انجام میشود. چنانچه جوشکاری انجام شده روی این نمونه آزمایشی بتواند استاندارد های از پیش تعیین شده را برآورده سازد، تایید صلاحیت جوشکار روی آن WPS خاص انجام می شود.

فرم WPQ با استاندارد ASME Sec. IX

تایید صلاحیت جوشکار به این منظور روی WPS انجام می شود که جوشکار برای فرایند خاص یا شکل خاصی از فرایندهای جوشکاری آموزش ببیند. نوشتن WPQ بایستی برای هر فرایند جوشکاری به طور مجزا انجام شود. برای مثال، جوشکاری که روی فرایند الکترود دستی تایید شده است، انتخاب مناسبی برای جوشکاری میگ نیست و عکس این مسئله هم صدق می کند.

نحوه تدوین WPQ

تایید صلاحیت جوشکار بر اساس موارد ذکر شده در استاندارد های جوشکاری از قبیل ASME Section IX انچام می شود. برای مثال، بخش سوم این استاندارد، اصولی را بیان میکند که احراز صلاحیت جوشکار بر اساس آنها انجام می شود. متغیرهای لازم برای تایید صلاحیت و ابعاد نمونه آزمایشی که جوشکاری روی آن انجام میشود، در این بخش با جزئیات ذکر شده است. همچنین در مواردی نیز تایید صلاحیت جوشکار روی نمونه بالک در محیط واقعی بر اساس بخش QW 191 استاندارد ASME انجام می شود.

جوشکاری وضعیت 5G

محتویات اسناد WPQ شامل چند بخش می باشد که اولین آن ها، متغیرهای ضروری ذکر شده در QW 350 برای جوشکار و QW 360 برای اپراتور جوشکاری است. سپس تستهای انجام شده از قبیل تست های غیر مخرب چشمی و رادیوگرافی ، تست های مخرب شکست یا خمش و بررسی های متالورژیکی ذکر می شوند. نتایج تست ها و محدوده متغیرهای به کار رفته برای جوشکاری آزمایشی در بخش های بعدی ذکر می شوند. محدوده ذکر شده در QW 191 برای تست غیرمخرب جوشکاری ، 150 میلیمتر از خط جوش است و نباید کمتر از این مقدار باشد. چنانچه قطعه به شکل لوله باشد، تمامی سطح دور لوله باید تست شود، حتی اگر بیشتر از 150 میلیمتر باشد.

اعتبار تایید صلاحیت جوشکار

تایید صلاحیت جوشکار برای هر WPS و فرایند یا موقعیت جوشکاری خاص شش ماه اعتبار دارد. چنانچه جوشکار طی این شش ماه، جوشکاری جدیدی طبق فرایند ذکر شده در WPS انجام ندهد، WPQ ثبت شده منقضی می شود. در حالات دیگر، چنانچه جوشکار تایید صلاحیت شده، به هر دلیلی دچار مشکلی شود که جوشکاری او کیفیت قبل را نداشته باشد، WPQ بی اعتبار می شود.

انواع وضعیت های جوشکاری

لازم به ذکر است که تایید صلاحیت جوشکار برای وضعیت های جوشکاری خاص انجام می شود. وضعیت های جوشکاری روی سطح صاف با یک عدد از 1 تا 4 و حرف G به معنی شیار یا حرف f به معنی فیلت مشخص می شوند. این وضعیت ها شامل وضعیت جوشکاری تخت (1G)، وضعیت جوشکاری افقی (2G) ، وضعیت جوشکاری عمودی به سمت بالا یا پایین (3G) و وضعیت جوشکاری بالای سر (4G) میشوند. وضعیت های جوشکاری روی لوله، شامل علامت های جوشکاری روی لوله ثابت افقی و جوشکار متحرک (5G) و جوشکاری روی لوله ثابت با زاویه 45 درجه (6G) میشوند. تایید صلاحیت جوشکار روی وضعیت 6G منجر به تایید صلاحیت جوشکار روی وضعیت های دیگر می شود. از سوی دیگر جوشکاری که روی وضعیت 6G تایید صلاحیت شده است، چنانچه مدت طولانی ای روی 1G جوش انجام دهد، برای جوشکاری 6G نیاز به WPQ مجدد دارد.

متغیرهای ضروری در تایید صلاحیت جوشکار

متغیرهای ضروری تایید صلاحیت جوشکار طبق QW 350 شامل چند مورد می باشد. پشت بند جوشکاری یکی از متغیرهای ضروری تایید صلاحیت جوشکار است. جوشکاری که با اتصالات دارای پشت بند تایید شده است، نمیتواند جوش بدون پشت بند را انجام دهد. عدد P یا p-number متغیر ضروری بعدی است که نوع فلز پایه را نشان می دهد. تایید صلاحیت جوشکار روی p-number های مشخص یا فلزات پایه مشخص انجام می شود.

متغیر بعدی f-number است که نشان دهنده الکترود یا فلز جوش مورد استفاده برای جوشکاری میباشد. تایید صلاحیت جوشکار روی f-number های خاص انجام می شود. به عنوان مثال، جوشکاری که برای جوشکاری الکترود دستی با E-7018 با f-number چهار WPQ گرفته است، صلاحیت جوشکاری با E-308 با f-number پنج را ندارد. قطر لوله یا ورق و قطر لایه نشانی جوشکاری انجام شده پارامتر ضروری بعد در تایید صلاحیت جوشکار است. نوع موقعیت جوشکاری آخرین پارامتر ضروری است که در مورد آن پیشتر بحث شده است.

خدمات تایید صلاحیت جوشکار

خدمات تایید صلاحیت جوشکار و اپراتور یا بازرسین جوشکاری به شکل گرفتن آزمون از متقاضیان، تحت آزمون های شخصی یا پروژه های سازمانی انجام می شود. خدمات تایید صلاحیت جوشکار و گرفتن آزمون از جوشکارها بر اساس استانداردهای معتبر جهانی مانند ASME Sec. IX ، AWS D1.1، ISO 9606 و EN 287 انجام میشود. در نهایت در صورت قبولی در آزمون، گواهینامه ای بر اساس استانداردهای یاد شده به جوشکار اعطا می شود که حکم WPQ آن جوشکار را دارد.