بازرسی جوش فرایندی است که شامل بررسی دقیق قطعه جوشکاری شده، صلاحیت جوشکار و بازرس فنی جوشکاری در تمامی مراحل جوشکاری میشود. بازرسی جوش به عبارت دیگر مهمترین بخش فرایند انجام جوشکاری است که کنترل کیفیت اتصال نهایی را به واسطه کنترل تمام قسمت های فرایند انجام میدهد. بررسی قطعه جوشکاری شده شامل تهیه و تایید دستورالعمل های جوشکاری میشود که کیفیت و تکرار پذیری جوش را کنترل میکنند. صلاحیت جوشکار شامل تمامی مراحل آموزش، نظارت و تایید صلاحیت جوشکار یا اپراتور جوش میشود. در نهایت، تایید صلاحیت بازرسی و مدرک بازرسی جوش نیز بعد از آموزش دیدن انجام میشود. انجام تمامی مراحل ذکر شده توسط مجموعه ای از کد ها و استانداردهای بازرسی جوش کنترل میشود که توسط سازمان های معتبر جوشکاری تدوین شده اند.
پیش از شروع فرایند جوشکاری ، یکی از وظایف اصلی بازرسین جوش ، بررسی تمامی جوانب و اسناد موجود در رابطه با فرایند جوشکاری میباشد. بازرسین جوش مدارک پروژه شامل مشخصات فنی پروژه و نقشه های مهندسی را بر اساس استانداردهای بازرسی جوش کنترل می کنند. کیفیت و نحوه نگارش WPS و صلاحیت جوشکار را بررسی میکنند. در بازرسی جوش ، یکی از وظایف دیگر بازرس، کنترل برنامه آزمون و بازرسی یا ITP است. این سند که برنامه کنترل کیفیت یا QCP نیز نامیده میشود، شامل مراحل کلی انجام پروژه اعم از تعداد بازرسین و توافق های بین گروه های اجرایی و پیمانکار میشود.
بازرس جوش
سپس بازرس شرایط محیطی را نیز بازرسی میکند. شرایط محیطی میتواند شامل کنترل دقت و شرایط تجهیزات جوشکاری ، کیفیت مواد اولیه ، نوع مونتاژ و آماده سازی اتصال و تمیزکاری سطوح اتصال شود. تجهیزاتی که توسط بازرس کنترل میشوند شامل شلنگ های جوشکاری، کارایی منبع قدرت و سیستم تغذیه الکترود و عملکرد انبر و تورچ میباشد. مطالعه دقیق مواد اولیه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. کنترل نگهداری الکترودهای حساس مثل الکترودهای کم هیدروژن و فلاکس جوشکاری به صورتی که رطوبت جذب نکنند، اهمیت زیادی دارد.
بازرسی جوش در این مرحله، شامل کنترل دقت اپراتور یا جوشکار در انجام صحیح روند جوشکاری است. برای مثال ، چنانچه تمیزکاری بین پاسی یا عملیات حرارتی بین دو پاس بر اساس استانداردهای بازرسی جوش انجام نشود، احتمال بروز ترک یا حفره در جوش افزایش میابد. همچنین احتمال ذوب ناقص یا حبس شدن سرباره نیز وجود دارد. توجه به فرایند جوشکاری چند پاسه، به خصوص جین انجام پاس ریشه از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین اگر پاس های جوشکاری به ترتیب از پیش تعیین شده انجام نشوند، احتمال اعوجاج در ورق بوجود می آید. همچنین نیاز است که کیفیت برش و پخ های گوجینگ شده حین جوشکاری طبق استانداردهای بازرسی جوش حتما بررسی شود. در ضمن، متغیرهای جوشکاری نیز باید به درستی کنترل شوند.
بازرسی جوش در انتهای فرایند جوشکاری متشکل از بررسی ظاهری جوش و انجام تست های غیر مخرب است. بررسی ظاهری در بازرسی جوش شامل بررسی شکل ظاهری اتصال کامل شده و بررسی دقیق ابعاد جوش میشود. بررسی غیر مخرب نیز در صورت لزوم انجام میشود. سپس تمامی این موارد به همراه عملیات حرارتی مورد نیاز بعد از جوشکاری به صورت مستند آماده شده و گزارش میشوند. عملیات حرارتی مورد نیاز بعد از جوشکاری نیز ممکن است شامل مراحل تنش زدایی یا پیرسازی قطعه جوشکاری شده بر اساس استانداردهای بازرسی جوش بشود.
تهیه و تدوین WPS ، PQR و همچنین WPQ مهمترین بخش های مراحل بازرسی جوش هستند که در این بخش به طور مفصل به آنها پرداخته شده است.
این فرایند شامل تهیه و تدوین دو دستورالعمل welding procedure qualification و procedure qualification record میشود. WPS دستورالعملی است که به منظور انجام یک جوشکاری موفق تدوین میشود. هدف از نگارش این دستورالعمل، دستیابی به اتصالی با خواص مکانیکی مناسب و مطابق با کدها و استانداردها است. این سند بازرسی جوش ، مجموعه ای از متغیرهای جوشکاری را گرد هم می آورد. این متغیرها شامل مشخصات فلز پایه ، فرایند جوشکاری و مشخصات فلز پر کننده میشود.
بازرسی فنی جوش
طرح اتصال ، ولتاژ قوس، آمپر جوشکاری و سرعت حرکت متغیرهایی هستند که در شرایط خاص در WPS ذکر میشوند. PQR یا گزارش تایید دستورالعمل جوشکاری گزارش عملی اتصال انجام شده بر اساس موارد ذکر شده در WPS است. سند WPS بر اساس گزارشهای نوشته شده در PQR و بر اساس موفقیت یا عدم موفقیت اتصال، نهایی میشود.
گواهی تایید صلاحیت جوشکار و تدوین سند WPQ که نشان دهنده توانایی جوشکاری برای انجام یک اتصال خاص است، در فرایند جوشکاری و بازرسی جوش بسیار مهم است. جوشکار انتخاب شده چنانچه بتواند بر اساس متغیرهای ذکر شده در یک WPS خاص، اتصال موفقی انجام دهد، صلاحیت جوشکاری در محدوده آن WPS را خواهد داشت.
بازرسی فنی جوشکاری
معمولا تایید صلاحیت جوشکار بر اساس موارد ذکر شده در ASME Section IX انجام خواهد شد. صلاحیت جوشکاری بر مبنای اصول تست غیر مخرب ، انتخاب نمونه جوشکاری آزمایشی و محدوده خواص مکانیکی ذکر شده در این استاندارد انجام میشود. تایید صلاحیت جوشکار ممکن است در شرایطی خاص از درجه اعتبار ساقط شود.
بازرسی جوش جزو مشاغلی است که در حوزه جوشکاری تعریف میشود. آموزش های لازم برای کسب مدرک بازرسی جوش طی دوره های فنی بازرسی و آزمون های غیر مخرب انجام میشود. بازرسینی که دوره های آموزشی بازرسی جوش را گذرانده و مدرک بازرسی جوش را کسب کرده باشند، توانایی بررسی کیفیت و صحت اسناد تهیه شده را دارند. چنانچه در اسناد جوشکاری، نقصی مشاهده شود و قسمتی از سند پر نشده یا به اشتباه پر شده باشد بازرس باید توانایی تشخیص این موارد را داشته باشد. بازرس آموزش دیده در پایان دوره، توانایی انجام موارد ذکر شده در بخش های گذشته اعم از نظارت بر انجام آزمون غیر مخرب و تفسیر گزارشات را خواهد داشت.
فرمت یک راه حل نوین جهت رفع نیازهای صنعتی است. هدف فرمت ایجاد بستری برای معرفی، بررسی و مقایسه ی خدمات صنعتی ارائه شده توسط ارائه دهندگان مختلف و انتخاب بهترین راه حل جهت رفع مشکلات و پاسخگویی به نیازهای صنایع مختلف است.
آدرس: تهران، خیابان آزادی، دانشگاه صنعتی شریف
ایمیل: info@formmat.ir
